Χριστίνα Σταρακά: Φέρνει στη Βουλή το θέμα της προστασίας της μητρότητας και των εργασιακών δικαιωμάτων των αθλητριών

Ερώτηση για την προστασία της μητρότητας των αθλητριών και τη βελτίωση των εργασιακών συνθηκών τους κατέθεσε η βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας του ΠΑΣΟΚ και υπεύθυνη του ΚΤΕ Αθλητισμού και Νέας Γενιάς, Χριστίνα Σταρακά.

Όπως αναφέρει, «Το τελευταίο διάστημα έχει διαπιστωθεί η σοβαρή έλλειψη μέτρων προστασίας της μητρότητας στον χώρο του αθλητισμού, ιδιαίτερα για τις αθλήτριες, που αγωνίζονται σε επίπεδο επαγγελματικό, παρότι σε κανένα άθλημα ακόμη δεν έχει αναγνωριστεί τυπικά και νομικά η έννοια «επαγγελματίας αθλήτρια» οι οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες με την αδικία και την εκμετάλλευση με αφορμή την εγκυμοσύνη τους». Και συμπληρώνει: «Τα συμβόλαια των αθλητριών με τα αθλητικά σωματεία αποτελούν απλά ιδιωτικά συμφωνητικά, ερασιτεχνικού αθλητισμού, τα οποία δεν προβλέπουν αμοιβή, αλλά μόνον αποζημίωση οδοιπορικών και φυσικά δεν έχουν την αντίστοιχη δεσμευτική νομικά ισχύ των συμβάσεων εργασίας, δεν προβλέπουν καν αμοιβές και δεν διέπονται από σταθερές ασφαλίσεις, ωράριο κτλ. Σε αυτά τα συμβόλαια υπάρχει επιπλέον η καταχρηστική και αντισυνταγματική ρήτρα που δίνει το δικαίωμα στους συλλόγους να αποδεσμεύουν τις αθλήτριες όταν τελούν σε εγκυμοσύνη, σε αντίθεση με την κείμενη νομοθεσία σε όλες τις υπόλοιπες εργαζόμενες.»

Δημιουργείται έτσι μια τεράστια ανασφάλεια στις αθλήτριες που μεταφράζεται σε οικονομικές δυσκολίες, κοινωνικά εμπόδια και ψυχολογική πίεση. Το παραπάνω φαινόμενο παρατηρείται εντονότερα στο βόλεϊ γυναικών που αποτελεί το μαζικότερο γυναικείο άθλημα στη χώρα μας. Η «ερασιτεχνικότητα» του αθλήματος συνεπάγεται ανυπαρξία ασφάλισης υγείας και συνταξιοδότησης των αθλητριών μας. Παράλληλα, υφίσταται παντελής έλλειψη τυπικής μισθοδοσίας και απουσία κάθε εργασιακού δικαιώματος, καθώς ο νόμος επιτρέπει μόνον αποζημίωση οδοιπορικών, ενώ ταυτόχρονα υφίσταται και διάκριση μεταξύ Ελληνίδων αθλητριών και αλλοδαπών αθλητριών, οι οποίες αντιμετωπίζονται με διαφορετικό νομικό καθεστώς. Το γυναικείο βόλεϊ έχει αιτηθεί από την κυβέρνηση τη δρομολόγηση των διαδικασιών για την μετατροπή της οικείας Λίγκας σε επαγγελματική, χωρίς καμία εξέλιξη μέχρι στιγμής.

Στο πλαίσιο αυτό, η βουλευτής ρωτάει τον αρμόδιο Υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, ποιο είναι το σχέδιο της κυβέρνησης για την κατοχύρωση του συνταγματικού δικαιώματος των γυναικών στην μητρότητα σε κάθε γυναικείο άθλημα, ποια μέτρα προτίθεται να λάβει για τα εργασιακά προβλήματα τους αλλά και πώς σκοπεύει να βελτιώσει την οικονομική κατάσταση των ομάδων λόγω της υποβάθμισης των επιδοτήσεων μέσω της φορολογίας του στοιχήματος για το άθλημα, με αποτέλεσμα την στέρηση πόρων που θα συνέβαλαν στην περαιτέρω ανάπτυξη του.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:

ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς τον Υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, κ. Κ. Πιερρακάκη

Θέμα: Ανάγκη για άμεσα μέτρα για την πλήρη προστασία της μητρότητας στις αθλήτριες και τη βελτίωση των εργασιακών συνθηκών τους.

Κύριε Υπουργέ,

Το τελευταίο διάστημα έχει διαπιστωθεί η σοβαρή έλλειψη μέτρων προστασίας της μητρότητας στον χώρο του αθλητισμού, ιδιαίτερα για τις αθλήτριες, που αγωνίζονται σε επίπεδο επαγγελματικό, παρότι σε κανένα άθλημα ακόμη δεν έχει αναγνωριστεί τυπικά και νομικά η έννοια «επαγγελματίας αθλήτρια» οι οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες με την αδικία και την εκμετάλλευση με αφορμή την εγκυμοσύνη τους. Το θέμα τέθηκε στο προσκήνιο στη διάρκεια του 3ου συνεδρίου για τον γυναικείο αθλητισμό του Gazzetta Women, όταν κορυφαία αθλήτρια του βόλεϊ στη συνομιλία της με τον αναπληρωτή υπουργό Αθλητισμού, αναφέρθηκε στο θέμα της μητρότητας για τις αθλήτριες επαγγελματικού επιπέδου. «Επιλέξαμε τον αθλητισμό, όχι για να μπούμε σε διαδικασία σύγκρισης με τους άνδρες, αλλά για να αναδείξουμε τις ικανότητές μας και τη φύση μας. Εγώ κάθε χρόνο, υπογράφω στο συμβόλαιό μου όρο πως αν μείνω έγκυος, αυτόματα αυτό θα ακυρωθεί. Είναι κάτι που με κάνει να νιώθω μοναξιά, αβεβαιότητα, ανασφάλεια» ήταν τα λόγια της κορυφαίας αθλήτριας απευθυνόμενη προς τον υφυπουργό, ο οποίος απάντησε ότι δεν υπάρχουν «μαγικές λύσεις».

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα συμβόλαια των αθλητριών με τα αθλητικά σωματεία αποτελούν απλά ιδιωτικά συμφωνητικά, ερασιτεχνικού αθλητισμού, τα οποία δεν προβλέπουν αμοιβή, αλλά μόνον αποζημίωση οδοιπορικών και φυσικά δεν έχουν την αντίστοιχη δεσμευτική νομικά ισχύ των συμβάσεων εργασίας, δεν προβλέπουν καν αμοιβές και δεν διέπονται από σταθερές ασφαλίσεις, ωράριο κτλ. Σε αυτά τα συμβόλαια υπάρχει επιπλέον η καταχρηστική και αντισυνταγματική ρήτρα που δίνει το δικαίωμα στους συλλόγους να αποδεσμεύουν τις αθλήτριες όταν τελούν σε εγκυμοσύνη, σε αντίθεση με την κείμενη νομοθεσία σε όλες τις υπόλοιπες εργαζόμενες. Αυτή η διάκριση καταστρατηγεί την αρχή της ισότητας και το συνταγματικό κατοχυρωμένο δικαίωμα των γυναικών στην εγκυμοσύνη (άρθρο 21 του Συντάγματος).

Το δικαίωμα στη μητρότητα, το οποίο προστατεύεται από το Σύνταγμα φαίνεται ότι για μερικές γυναίκες δεν αποτελεί δικαίωμα αλλά απαγόρευση γιατί «τιμωρούνται» με τερματισμό του συμβολαίου τους σε περίπτωση εγκυμοσύνης. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι δημιουργείται μια τεράστια ανασφάλεια στις αθλήτριες που μεταφράζεται σε οικονομικές δυσκολίες και κοινωνικά εμπόδια, ψυχολογική πίεση κλπ τα οποία είναι υποχρεωμένες να ανεχτούν και να υπερκεράσουν σε περίπτωση μητρότητας με αποτέλεσμα να χάσουν τη δουλειά τους. Πώς θα επιβιώσουν, όταν λήξει το συμβόλαιο τους και μείνουν χωρίς απολαβές; Πώς θα μπορέσουν να φέρουν ένα παιδί στον κόσμο όταν είναι ανασφαλείς για την καριέρα τους, η οποία διακόπτεται, όχι από πεποίθηση αλλά από εξαναγκασμό, προδομένες από το άθλημα στο οποίο έχουν αφιερωθεί από παιδιά; Πώς αυτές οι γυναίκες να μην νιώσουν μοναξιά, κοινωνικό αποκλεισμό και ανασφάλεια όταν το δικαίωμα της μητρότητας αυτομάτως λειτουργεί αποτρεπτικά γιατί δεν μπορούν να συνδυάσουν την παραμονή τους στην ομάδα με την εγκυμοσύνη τους ενώ κινδυνεύουν να σταθούν αντιμέτωπες και με έντονες ψυχολογικές πιέσεις καθώς μπορεί να κατηγορηθούν από τον σύλλογό τους, ότι προκαλούν οικονομική ζημία και καταστρέφουν τη σεζόν της ομάδας εξαιτίας της εγκυμοσύνης τους. Πώς αλήθεια θα μπορέσει μια γυναίκα αθλήτρια

να ανταπεξέλθει στην εγκυμοσύνη της εάν δεν είναι παντρεμένη και λυθεί το συμβόλαιό της με την ομάδα λόγω της εγκυμοσύνης της ; Με ποια υγειονομική ασφάλιση;

Ταυτόχρονα, μετά την δημοσίευση της καταγραφής που έκανε το υπουργείο αθλητισμού για το σωματειακό δυναμικό της χώρας, το βόλεϊ αναδείχτηκε το μαζικότερο γυναικείο άθλημα με διαφορά (21.000 αθλήτριες, ενώ το μπάσκετ, στίβος, ενόργανη και κολύμβηση είναι κοντά στις 11.000) παρά την απειροελάχιστη προβολή του από τα ΜΜΕ (αθλητικά και γενικότερου κοινού). Το βόλεϊ είναι για τις γυναίκες ότι το ποδόσφαιρο για τους άντρες. Είναι σχετικά απλό, φτηνό για ένα νεαρό κορίτσι να συμμετάσχει και όπως έχει καταγραφεί στις ΗΠΑ, είναι “μη βίαιο” άθλημα γιατί δεν προϋποθέτει καμιά φυσική επαφή με τον αντίπαλο. Αυτή η έλλειψη βίας έχει δημιουργήσει μια τελείως διαφορετική αθλητική κουλτούρα στο γυναικείο βόλεϊ παγκόσμια και η Παγκόσμια Ομοσπονδία το θεωρεί το πιο δυναμικό της προϊόν. Ωστόσο μέχρι σήμερα το ελληνικό γυναικείο βόλεϊ είναι το γεγονός ότι εξακολουθεί να είναι ερασιτεχνικό ακόμα και στο ανώτατο επίπεδο της Α1 κατηγορίας, παρ’ όλες τις σημαντικές επιτυχίες του σε επίπεδο σωματείων, του υψηλού επιπέδου της Α1 κατηγορίας και του γεγονότος ότι αποτελεί πανεθνικά το πρώτο ομαδικό

άθλημα σε συμμετοχές γυναικών, νεανίδων και κορασίδων.

Ως αποτέλεσμα, υπάρχει ανυπαρξία ασφάλισης υγείας και συνταξιοδότησης των αθλητριών μας, με αποτέλεσμα κατά το κλείσιμο της καριέρας τους να παρουσιάζονται σαν να μην έχουν εργαστεί ποτέ. (Μία αθλήτρια 40 ετών που θα σταματήσει την καριέρα της, ακόμα και στο υψηλότερο επίπεδο, με παρουσία σε εθνική ομάδα, με τίτλους, με διακρίσεις, έχοντας αφιερώσει στο άθλημα ουσιαστικά τα ¾ της ζωής της, δεν θα έχει καταγράψει ένσημα συνταξιοδοτικής ασφάλισης.) Υφίσταται παντελής έλλειψη τυπικής μισθοδοσίας και απουσία κάθε εργασιακού δικαιώματος, καθώς ο νόμος επιτρέπει μόνον αποζημίωση οδοιπορικών, ενώ ταυτόχρονα υφίσταται και διάκριση μεταξύ Ελληνίδων αθλητριών και αλλοδαπών αθλητριών, οι οποίες αντιμετωπίζονται με διαφορετικό νομικό καθεστώς. Οι Ελληνίδες είναι ερασιτέχνες κατά τα ανωτέρω, ενώ οι αλλοδαπές βάσει των διεθνών κανονισμών απολαμβάνουν αυξημένης προστασίας ως προς τις αμοιβές τους (προσλαμβάνονται με διαφορετικό καθεστώς). Η τυπική «ερασιτεχνικότητα» του αθλήματος έχει ως αποτέλεσμα και υποβάθμιση των επιδοτήσεων / χρηματοδοτήσεων μέσω της φορολογίας του στοιχήματος για το άθλημα εν γένει με αποτέλεσμα την στέρηση πόρων που θα συνέβαλαν στην περαιτέρω ανάπτυξη του. ‘Όλα αυτά είναι γνωστά σε όλους τους φορείς καθώς ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αμειβόμενων Πετοσφαιριστών/στριών έχει ενημερώσει τους αρμόδιους και την κυβέρνηση ζητώντας να παρθούν μέτρα στην κατεύθυνση της βελτίωσης των συνθηκών στον χώρο του γυναικείου βόλεϊ.

Ο χώρος του γυναικείου βόλεϊ στην Ελλάδα έχει αιτηθεί από την κυβέρνηση τη δρομολόγηση των διαδικασιών για την μετατροπή της οικείας Λίγκας σε επαγγελματική. Κατόπιν συναντήσεων του υφυπουργού με τον πρόεδρο της ΕΟΠΕ, μέλη του ΔΣ της Ομοσπονδίας, τον πρόεδρο και την αντιπρόεδρο του Πανελληνίου Συνδέσμου Αμειβομένων Πετοσφαιριστών/τριών κι εκπροσώπους των αθλητριών της VolleyLeague Γυναικών υπήρξε η δέσμευση από μεριά της κυβέρνησης για μελέτη και πραγματοποίηση του αιτήματος των αθλητριών. Περιμένουμε τα αποτελέσματα της μελέτης, που σύμφωνα με τον υφυπουργό θα ανακοινωθούν στα μέσα του επόμενου μήνα. Αυτό θα είναι ένα πρώτο βήμα.

Στη συνέχεια αναμένουμε την επίλυση πρακτικών ζητημάτων όπως αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω, ανεξάρτητα από την έκβαση της οποιασδήποτε κίνησης προς την δημιουργία της επαγγελματικής λίγκας.

Το γυναικείο βόλεϊ μόνο περήφανους μπορεί να μας κάνει από την επίλυση δομικών προβλημάτων που αφήνουν τις αθλήτριες «στον αέρα» χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα, με αποτέλεσμα να στηρίζεται ένα ολόκληρο άθλημα κυρίως από το φιλότιμο και την αγάπη τους γι’ αυτό. Πρέπει να περάσουμε στο επόμενο στάδιο γιατί το ενδιαφέρον για το άθλημα είναι τεράστιο. Επομένως οι προσδοκίες είναι μεγάλες και η ανάγκη για την εξέλιξη του επιτακτική.

Επειδή το γυναικείο βόλεϊ είναι το μαζικότερο γυναικείο άθλημα στη χώρα,

Επειδή οι αθλήτριες δεν δικαιούνται άδειες μητρότητας και κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους στην περίπτωση εγκυμοσύνης,

Επειδή οι αθλήτριες δεν απολαμβάνουν εργασιακά δικαιώματα με σταθερό μισθό και ασφάλιση,

Επειδή τα ανωτέρω, πλήττουν βάναυσα την συνταγματικά κατοχυρωμένη έννοια της ισότητας,

Επειδή τα ανωτέρω, βλάπτουν την εθνική προσπάθεια κατά της υπογεννητικότητας, αφού αποτελούν τροχοπέδη σε έναν ολόκληρο κλάδο πραγματικά εργαζομένων γυναικών

Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1) Ποιο είναι το σχέδιο της κυβέρνησης για την κατοχύρωση του συνταγματικού δικαιώματος των γυναικών στην μητρότητα στο επίπεδο του γυναικείου βόλεϊ, αλλά και εν γένει σε κάθε γυναικείο άθλημα το οποίο απαιτεί «επαγγελματικής φύσης» ενασχόληση της γυναίκας;

2) Πώς σκοπεύετε να λύσετε έγκαιρα τα εργασιακά προβλήματα που υφίστανται οι αθλήτριες του βόλεϊ, που δεν έχουν μισθό και ασφάλιση και αδικούνται έναντι των αλλοδαπών συναθλητριών τους; Σκοπεύετε να εκδώσετε σχετική Υπουργική Απόφαση μέχρι και αν γίνει η λίγκα επαγγελματική;

3) Πώς σκοπεύετε να βελτιώσετε την οικονομική κατάσταση των ομάδων λόγω της υποβάθμισης των επιδοτήσεων/χρηματοδοτήσεων μέσω της φορολογίας του στοιχήματος για το άθλημα, με αποτέλεσμα την στέρηση πόρων που θα συνέβαλαν στην περαιτέρω ανάπτυξη του;

Αθήνα, 26 Νοεμβρίου 2024

Η ερωτώσα Βουλευτής

Χριστίνα Σταρακά